آرتریت روماتوئید (RA) که به عنوان روماتیسم مفصلی هم شناخته می‌شود، یک بیماری سیستمیک در سیستم ایمنی بدن است که مفاصل چندگانه در اندام‌های فوقانی و تحتانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زانو یکی از مفاصلی است که بیشتر از سایر بخش‌های بدن تحت تأثیر روماتیسم مفصلی قرار می‌گیرد. آرتریت روماتوئید در هر سنی ممکن است رخ دهد و می‌تواند بر هر دو زانو تأثیر بگذارد.
وقتی آرتریت روماتوئید بر روی مفصل زانو تأثیر می‌گذارد، سینوویوم (لایه‌ای که انتهای استخوان‌ها را در مفاصل فراهم می‌کند) ضعیف می‌شود و باعث ایجاد انبوه مایع مفصل می‌شود. این مایع اضافی همراه با مواد شیمیایی التهابی که سیستم ایمنی بدن آزاد می‌کند، منجر به تورم، آسیب به غضروف و در نهایت درد و فرسایش مفصل می‌شود.
علل آرتریت روماتوئید زانو
علل واقعی آرتریت روماتوئید شناخته‌شده نیست. آرتریت روماتوئید هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به‌درستی عمل نمی‌کند. آرتریت روماتوئید ممکن است به ژنتیک مرتبط باشد. عوامل محیطی نیز ممکن است دخیل شوند اما متخصصان از علت دقیق آن مطمئن نیستند.
علائم آرتریت روماتوئید زانو
علائم معمولاً شامل درد و خشکی مفاصل آسیب‌دیده می‌شود. درد با خشکی در صبح‌ها شدیدتر است. مفصل ممکن است دچار خشکی و تورم شود و خم یا صاف کردن زانو را دشوار کند. درد و خشکی همچنین پس از یک دوره عدم فعالیت در بدترین حالت است. زانو ممکن است احساس ضعف یا قفل‌شدگی داشته باشد.
تشخیص روماتیسم مفصلی زانو
تشخیص آرتریت روماتوئید زانو بر اساس اصول مشابه با تشخیص آرتریت روماتوئید دیگر مفاصل است. تشخیص با بررسی تاریخ دقیق شروع و شدت علائم و همچنین سابقه خانوادگی آرتریت روماتوئید یا سایر اختلالات خود ایمنی شروع می‌شود. پزشک ممکن است تست‌های خون را تجویز کند. گام بعدی شامل معاینه فیزیکی است که در آن جراحت و مفاصل دیگر برای تورم، درد و علائم التهاب مورد بررسی قرار می‌گیرند. محدوده حرکت زانو، درد، حساسیت و خشکی مشخص می‌شود. پرسشنامه‌هایی نیز که مبتنی بر هدف و معیارهای سنجش سلامت است به بیمار داده می‌شود که ضریب ناتوانی بیمار و کیفیت زندگی او را تعیین می‌کند. علاوه بر این، این پرسشنامه همچنین درک خود بیمار از شدت بیماری را اندازه‌گیری می‌کند. آزمایشات متعدد تصویربرداری مانند اشعه ایکس، ام آر آی و سی‌تی‌اسکن نیز ممکن است برای بررسی میزان آسیب مفصلی ناشی از این بیماری تجویز شود. اشعه X معمولاً فضای مفصلی ازدست‌رفته در زانو آسیب‌دیده را مشخص می‌کند. ممکن است از بیمار یک نمونه از مایع مفصلی (مایع سینوویال) برای تجزیه و تحلیل گرفته شود. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید معمولاً مایع مفصلی دارند که با مواد التهابی پرشده است.
درمان آرتریت روماتوئید زانو
هدف درمان آرتریت روماتوئید زانو دو چیز است: از بین بردن علائم بیماری و جلوگیری از پیشرفت بیماری و آسیب‌های مفصلی. درمان‌های آرتروز روماتوئید زانو عبارتند از:
اصلاح شیوه زندگی
تغییرات سبک زندگی شامل کاهش وزن می‌شود. کاهش وزن می‌تواند فشار را روی اندام‌های متحرک مانند زانو کاهش دهد. تغییرات در شیوه زندگی می‌تواند به بیماران کند تا با جنبه‌های جسمی و احساسی زندگی با آرتریت روماتوئید زانو کنار بیایند.
گرم یا سرد کردن
گرما و سرما می‌تواند برای درمان آرتریت روماتوئید زانو استفاده شود. گرما می‌تواند به کاهش درد بیمار و آرامش عضلات دردناک کمک کند. سرد کردن نیز ممکن است احساس درد را تسکین دهد و اسپاسم عضله را کاهش می‌دهد.
ابزارهای کمکی
ابزارهای کمک‌کننده مانند عصا، واکر، پاشنه کش بلند و غیره ممکن است به مقابله با ناتوانی ناشی از آرتریت روماتوئید زانو کمک کنند.
داروها
روش اولیه درمان برای کاهش علائم آرتریت روماتوئید زانو، استفاده از داروهای مسکن و ضدالتهابی است. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز از دسته داروهایی هستند که به طور گسترده برای کنترل علائم آرتریت روماتوئید زانو استفاده می‌شوند. با این حال، به دلیل وجود عوارض جانبی مانند افسردگی، استفاده طولانی‌مدت از آن‌ها توصیه نمی‌شود و معمولاً برای مدت زمان کوتاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای جلوگیری از پیشرفت آسیب مفصلی، داروهای ضدروماتیسمی یا داروهای تعمیرکننده بیماری به طور گسترده استفاده می‌شوند. این داروها مکانیسم عمل متنوعی دارند و با کاهش التهاب و درد مفصل، کاهش التهاب حاد در خون و جلوگیری از آسیب متناوب به مفاصل عمل می‌کنند. این داروها به صورت گسترده درمان می‌شوند تا آسیب‌های مفصلی رو به پیشرفت را کنترل کنند.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها عامل ضدالتهابی هستند. آن‌ها ممکن است به‌عنوان دارو یا تزریق به‌طور مستقیم به‌منظور کاهش التهاب مفصلی فضاهای مفاصل تزریق شوند. کورتیکواستروئیدها گاهی اوقات به‌صورت مستقیم به مفاصل تزریق می‌شوند تا زمانی که تنها یک یا چند مفصل تحت تأثیر قرار می‌گیرند از تشدید زخم‌ها جلوگیری کنند. پزشکان بیش از سه یا چهار تزریق را به یک مفصل خاص در سال توصیه نمی‌کنند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی بخش مهمی از درمان آرتریت روماتوئید زانو است. جلسات فیزیوتراپی یا توانبخشی برای حفظ محدوده حرکات، قدرت و انعطاف‌پذیری ممکن است با تقویت عضلات حمایتی در کاهش درد و جلوگیری از آسیب بیشتر به مفصل مفید باشد.
پی آر پی
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) درمان نسبتاً جدید است که با موفقیت برای از بین بردن روماتیسم مفصلی زانو استفاده شده است. پی آر پی درمانی است که از پلاسمای خون بیمار با پلاکت‌های او غنی‌شده است استفاده می‌کند و به یک ناحیه آسیب‌دیده تزریق می‌شود.
ماساژ
ماساژ با فشار متوسط یکی از انواع ماساژ درمان‌هایی است که می‌تواند درد آرتریت روماتوئید زانو را کاهش دهد. در طول ماساژ بیمار احساس راحتی و آرامش می‌کند. بعضی مناطق ممکن است تحت‌فشار قرار گیرند اما بیمار نباید هیچ‌گونه دردی احساس کند.
طب سوزنی
طب سوزنی همان‌طور که درد ناشی از انواع بیماری‌ها را رفع می‌کند می‌تواند به کاهش درد ناشی از روماتیسم مفصلی نیز از طریق تحریک تولید اندورفین کمک کند. طب سوزنی نباید به‌عنوان تنها درمان برای روماتیسم مفصلی مورد استفاده قرار گیرد بلکه باید به‌عنوان درمان اضافی همراه با داروهای مناسب برای بیماری RA استفاده شود. طب سوزنی ابزاری برای مبارزه با درد با حداقل عوارض جانبی است که می‌تواند همراه با درمان دارویی انجام شود.
تحریک الکتریکی عصب TENS
تحریک الکتریکی عصب می‌تواند برای از بین بردن آرتریت روماتوئید زانو استفاده شود. یک دستگاه کوچک سیگنال‌های الکتریکی را از طریق الکترودهای قرار داده‌شده روی پوست نزدیک زانو به بدن بیمار می‌فرستد. چگونگی عملکرد دقیق دستگاه کاملاً مشخص نیست اما به برخی از افراد کمک می‌کند. یکی از نظریه‌ها این است که این روش درمانی انتقال سیگنال‌های درد به مغز بیمار را قطع می‌کند. ایده دیگر این است که باعث آزادسازی اندورفین‌ها- مواد شیمیایی که مسکن طبیعی بدن هستند، می‌شود.
شاک ویوتراپی
شاک ویوتراپی برای درمان آرتریت روماتوئید زانو طراحی‌شده است. درمان شامل شوک‌های صوتی قوی است که از طریق پوست به منطقه آسیب‌دیده منتقل می‌شود. درمان شاک ویوتراپی می‌تواند در بیمارانی که به درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخ نمی‌دهند بسیار موفق باشد.
هیدروتراپی
هیدروتراپی استفاده از آب در درمان مشکلات مختلف، ازجمله آرتریت روماتوئید زانو است. ورزش آب گرم روش عالی برای افرادی است که دارای آرتریت روماتوئید هستند تا قدرت خود را افزایش دهند، خشکی مفاصل را کاهش دهند و درد ماهیچه‌ها را آرام کنند. شناور بودن روی آب به‌شدت فشار روی مفاصل را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود انجام تمرینات حرکتی موردنیاز راحت‌تر شود.
ورزش
ورزش منظم، به همراه درمان اولیه پزشکی، در از بین بردن آرتریت روماتوئید زانو بسیار مهم است. ورزش به تقویت عضلات اطراف زانو و حمایت از مفصل کمک می‌کند. پزشکان به طور کلی روش‌های زیر را توصیه می‌کنند:
- شروع با تمرینات ساده و بدون حرکت کششی در مفاصل.
- امتحان تمرینات سبک و ملایم.
- ادامه با تمرینات هوازی که شامل راه رفتن یا شنا کردن است. از تمرینات سنگین مانند دویدن، کوه‌نوردی و پریدن خودداری کنید.
- ورزش تای چی، که از حرکات آرام استفاده می‌کند، یک روش بسیار عالی برای ترکیب تمرینات کششی و تمرین با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی است. این ورزش برای بیماران سالخورده که مبتلا به روماتیسم مفصلی هستند، بسیار ارزشمند و مفید است.
توجه داشته باشید که قبل از شروع هر برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. او می‌تواند برنامه ورزشی مناسبی را بر اساس شرایط شما تعیین کند و راهنمایی لازم را درباره نوع و شدت تمرینات ارائه دهد. همچنین، در صورت بروز درد یا تغییر علائم از ورزش خودداری کنید و به پزشک خود اطلاع دهید.
جراحی
جراحی ممکن است برای حفظ عملکرد مفصل یا جلوگیری از، از دست رفتن عملکرد مفصل انجام شود. درمان جایگزینی مفصل ممکن است انتخاب شود. این کار زمانی مهم است که مفاصل از بین می‌روند.
انواع مختلف جراحی برای درمان مشکلات مفصل وجود دارد. جایگزینی کامل یا جزئی زانو اغلب برای بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید زانو توصیه می‌شود.
