آرتروز زانو به عنوان یک بیماری التهابی و آسیبزای مفصل زانو تعریف میشود. این بیماری میتواند به دلیل عوامل مختلف، شکلهای متنوعی را به خود بگیرد. به عنوان مثال، در آرتروز زانو، التهاب و ساییدگی تدریجی غضروف که بخشی از آن به انتهای استخوانها پوشش میدهد، منجر به تورم مفاصل و استخوانها میشود. به علاوه، آرتروز روماتوئید ، یک اختلال خود ایمن مزمن است که به پوشش مفاصل تأثیر میگذارد. نوع دیگری از آرتروزها ممکن است ناشی از عفونتها، بیماریهای اساسی (مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک) یا تجمع کریستالهای اسید اوریک باشد.
آرتروز التهاب مفاصل زانو است. تشخیص زود هنگام آرتروز زانو شما میتواند به شما در جستجوی درمان و مداواهایی که درد را کاهش میدهند کمک کند، و توانایی شما را برای حرکت بدون درد و یا مشکل حفظ میکند. اگر درد زانو مانع انجام فعالیتهای روزانه شود، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. اگر چه علاجی برای آرتروز وجود ندارد، گزینههای درمان بسیاری وجود دارند که برای کمک به کنترل درد و حفظ فعال بودن افراد در دسترس هستند.در کلینیک دکتر پورقاسمیان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انواع روشهای درمانی و توانبخشی از جمله فیزیوتراپی ، ورزش درمانی، شاک ویو تراپی، تحریک الکتریکی، طب سوزنی، تزریق ژل و کورتیزون در زانو برای درمان و توانبخشی آرتروز زانو به شما عزیزان ارائه میشود. برای دریافت اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت میتوانید با شماره 03131311013 تماس حاصل فرمایید.
چه کسانی دچار ساییدگی زانو میشوند؟
بسته به نوع آرتروز، عوامل متعددی وجود دارند که ممکن است فرد را در معرض آرتروز زانو قرار دهند. اگر چه بعضی از این عوامل غیر قابل تغییر هستند، عوامل دیگری وجود دارد که فرد میتواند برای کاهش خطر آرتروز زانو تغییر دهد.
- ژنها. سابقه یا زمینه ژنتیکی میتواند فرد را به انواع خاصی از آرتروز (مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک) بیشتر مستعد پذیرش کند.
- جنسيت. مردان بیشتر احتمال مبتلا شدن به نقرس زانو را دارند، که یک نوع از آرتروز التهابی ناشی از سطوح بالای اسید اوریک در خون است، در حالی که زنان بیشتر مستعد ابتلا به رماتیسم مفصلی هستند.
- سن. فرد با بالا رفتن سنش بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز است.
- چاقی. داشتن اضافه وزن باعث ایجاد فشار در مفاصل زانو میشود و میتواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
- سابقهی آسیبهای مفصلی. آسیب به مفصل زانو میتواند تا حدودی مسئول ایجاد استئوآرتریت باشد.
- عفونت. عوامل میکروبی میتوانند مفاصل را عفونی کنند و احتمالا باعث پیشرفت انواع مختلف آرتروز شوند.
- شغل. مشاغل خاصی که نیاز به خم شدن زانو تکراری دارند و یا اسکوات ممکن است خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو را افزایش دهند.
علائم این بیماری چیست؟
بسته به نوع آرتروز (به عنوان مثال، آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت) بیمار ممکن است طیف وسیعی از علائم را تجربه کند. علائم آرتروز عبارتند از:
- درد که اغلب با فعالیتها بدتر میشود.
- محدوده حرکتی محدود یا کاهش یافته
- خشکی زانو
- ورم و حساسیت مفصل زانو
- احساس خارج شدن مفصل
- خستگی و بیقراری (اغلب در طول دورههای آرتریت روماتوئید همراه است).
- تب با درجه پایین و لرز (اغلب در طول دورههای آرتریت روماتوئید همراه است).
- بدشکلی مفصل (زانوهای ضربدری یا پاهای کمانی) به طور معمول نشانه پیشرفته آرتروزی میباشد که درمان نشده است.
راههای تشخیص این عارضه چیست؟
پزشک زانوی بیمار را برای تورم، قرمزی و گرما بررسی خواهد کرد و محدوده حرکت را ارزیابی خواهد کرد. در صورتی که پزشک مظنون به این باشد که ممکن است بیمار از آرتروز رنج ببرد، ممکن است برخی از تستهای زیر را برای تایید تشخیص پیشنهاد کند:
- تستهای آرمایشگاهی برای آنالیز نشانههای آرتروز در خون، ادرار و یا مایع مفصلی. مایع مفصلی با قرار دادن یک سوزن در فضای مفصل، از طریق آسپیراسیون جمعآوری میشود.
- تصویربرداری اولتراسوند برای نمایان کردن بافتهای نرم، غضروف و ساختارهای حاوی مایع در زانو. اولتراسوند همچنین ممکن است برای هدایت قرار دادن سوزن در هنگام آسپیراسیون مفصل استفاده شود.
- تصویر برداری اشعه ایکس برای نمایان کردن تحلیل غضروف، و آسیب مفصل و یا اسپورها.
- تصویر برداری توموگرافی رایانهای (CT) برای نمایان کردن استخوان در زانو. تصاویر سی تی از زوایای مختلف زانو گرفته میشود و سپس ترکیب میشوند تا دیدهای مرحلهای از ساختارهای داخلی ایجاد کنند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) میتواند برای تولید تصاویر دقیقتر مرحلهای از بافت نرم اطراف در زانو مانند غضروف، تاندونها و رباطها در زانو استفاده شود.
آیا آرتروز زانو قابل درمان است؟
انواع مختلفی از درمان وجود دارد که میتواند به کنترل درد آرتروز زانو کمک کند. آنها عبارتند از:
گرما درمانی
گرمای مرطوب انتخاب خیلی بهتری برای استئوآرتریت به جای یخ است زیرا گرما رگهای خونی را در اطراف زانو گشاد میکند (قطر بزرگتر)، گردش خون را بهبود میبخشد، ماهیچهها را آرام میکند و به کاهش سفتی مفصلی کمک میکند. هنگام صبح یا بعدا اول گرمای مرطوب اعمال کنید، و از زانو برای مدت زمان طولانی استفاده نکنید.
از سرما درمانی برای آرتروز التهابی استفاده کنید
استفاده از سرما درمانی برای انواع التهابی آرتروز بسیار مناسبتر و موثرتر است که شامل تورم و قرمزی شدید است. سرما درمانی باعث میشود که عروق خونی تنگ شوند (قطر کوچکتر) و میزان جریان خون را به یک ناحیه کاهش میدهد که به کنترل التهاب و درد کمک میکند.
استفاده از عصا
استفاده از عصا یا عصای زیر بغل در دست مقابل زانوی آسیب دیده، به کاهش نیاز قرار گرفتن روی مفصل کمک میکند و در هنگام راه رفتن بیمار وزن او روی زانو کم میشود.
داروهای ضد التهابی مصرف کنید
ممکن است پزشک برای درمان آرتروز زانو داروهایی تجویز کند.
داروهای درد ضد التهابی تجویزی و بدون نسخه (مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا NSAIDها) داروهایی هستند که به درمان درد و همچنین التهاب در زانو کمک میکنند. همیشه قبل از تلاش برای درمان آرتروز با داروهای بدون نسخه، به خصوص اگر بیمار داروهای دیگری برای درمان آرتروز مصرف میکند، با پزشک مشورت کنید.
فیزیوتراپی انجام دهید
جلسات فیزیوتراپی یکی از راههای موثر برای درمان و توانبخشی آرتروز زانو است.
پزشک در جلسات فیزیوتراپی، با تقویت عضلات اطراف مفصل زانو، باعث کاهش بار زانو خواهد شد. جلوگیری از آتروفی عضلات بخش مهمی از حفظ عملکرد استفاده از زانو و کاهش آسیب بیشتر به مفصل است.
تحریک عصبی الکتریکی پوستی
تحریک عصبی الکتریکی پوستی (TENS) میتواند برای کاهش درد آرتروز زانو استفاده شود، اگر چه شواهد تحقیق نشان میدهد که این روش برای همه موثر و کارآمد نیست. یک دستگاه تحریک عصبی الکتریکی پوستی دستگاه کوچک الکترونیکی است که پالسها را از طریق پدهای قرار گرفته روی پوست به انتهای عصب میفرستد. این دستگاه یک احساس سوزن سوزن شدن را ایجاد میکند که تصور میشود پیامهای درد که به مغز فرستاده میشوند را تغییر میدهد.
شاک ویو
شاک ویو تراپی یک درمان موثر برای بد شکلی استئوآرتریت زانو است. موارد شاک ویو تراپی باعث کاهش سندرم دردناک میشود و همچنین عملکرد مفصل زانو را بهبود میبخشد. شاک ویوها پالسهای انرژی مکانیکی تند با نوسان بالا، شبیه به موجهای صوتی، تولید شده توسط سیم پیچ الکترومغناطیسی یا جرقه در آب، هستند.
آب درمانی
ورزش آبی یک گزینه فوقالعاده برای بیمارانی است که با مشکلات زانو مانند آرتروز زانو دست و پنجه نرم میکنند. آب درمانی یک محیط ایدهآل برای تمرینات بیماران فراهم میکند، زیرا نیروی شناوری که در آب وجود دارد، باعث کاهش قوانین کشش ناشی از جاذبه میشود و در نتیجه وزن مفاصل را کاهش میدهد. بیماران مبتلا به استئوآرتریت (آسیب استخوانی و مفصلی) اغلب قادر به انجام تمرینات زمینی معمول نیستند به دلیل افزایش درد ناشی از ضربه. اما در یک محیط حمایتی مانند آب، بیماران میتوانند تمرینات تقویتی یا پایداری مشابه را با مزیت مقاومت ملایم و همچنین کاهش درد انجام دهند.
درمانهای طب سوزنی را امتحان کنید
طب سوزنی به عنوان درمان آرتریت زانو محبوب شده است و برخی مطالعات نشان میدهد که میتواند درد را کاهش دهد و عملکرد در افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو را بهبود بخشد. طب سوزنی نسبتا بدون درد است و دارای سابقهی ایمنی عالی میباشد. درمان طب سوزنی شامل فرو بردن سوزنهای نازک به نقاط خاص انرژی در پوست یا عضله به منظور کاهش درد و التهاب است و به طور بالقوه بهبودی را تحریک میکند.
تزریق اسید هیالورونیک در زانو
اسید هیالورونیک به لیز و روان کردن مفصل کمک میکند و به طور طبیعی در مایع زانو یافت میشود. اگر بیمار مبتلا به آرتروز باشد، اسید هیالورونیک طبیعی در زانوی او نازکتر و کمتر موثر میشود. پزشک ممکن است تزریق اسید هیالورونیک (که مایع مفصلی مصنوعی یا تکمیل ویسکو نیز نامیده میشود) را به مفصل زانوی بیمار توصیه کند. اگر چه این تزریقات برای همه مفید نیستند، اما میتوانند علائم را به مدت سه تا شش ماه کاهش دهند.
کورتیزون
در صورتی که بیمار باید کورتیکواستروئیدها یا داروهای ضد رماتیسمی اصلاح کننده استفاده کند، از پزشک سوال کنید. برخی داروهای تجویزی در دسترس برای درمان آرتروز زانو وجود دارند. با پزشک خود مشورت کنید که آیا شما برای برخی از این گزینههای درمان متقاضی مناسبی هستید یا خیر.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (مانند متوترکسات یا هیدروکسی کلروکین) آسیب به مفاصل سیستم ایمنی بدن را کند یا متوقف میکند.
زیست داروها (مانند اتانرسپت و اینفیلیکسیماب) مولکولهای پروتئینی مختلفی را مورد هدف قرار میدهد که در پاسخ سیستم ایمنی که منجر به آرتروز میشود درگیر هستند.
کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون و کورتیزون) التهاب را کاهش میدهند و سیستم ایمنی را سرکوب میکنند. آنها میتوانند به صورت خوراکی یا تزریق مستقیم به مفصل دردناك استفاده شوند.
به طور منظم ورزش کنید
ورزش درمانی یکی از روشهای موثر در درمان و توانبخشی بیماران مبتلا به آرتروز زانو است. برخی تمرینات بسیار مهم برای پا هستند، زیرا عضلات اطراف زانو به عنوان جاذبهای ثانویه، صدمات مفاصل را کاهش میدهند و به جذب یا خنثی کردن ضربات کمک میکنند. بنابراین، هرچه عضلات اطراف مفصل زانو (ران، عضلات پشت ران و ماهیچه ساق پا) قویتر باشند، توانایی آنها در تحمل فشار و ضربه بیشتر خواهد بود. با این حال، تمام تمرینات مناسب برای زانوها نیستند و فعالیتهایی مانند دویدن با سرعت بالا، تنیس و پلهنوردی میتوانند وضعیت آرتروز زانو را تشدید کنند. به جای آن، میتوانید به پیادهروی و دوچرخهسواری مشغول شوید.
تمریناتی که عضلات چهارسر (مقاله ورزش تقویت عضلات ران را ببینید)، عضلات پشت ران و ماهیچههای ساق پا را بدون تحریک مفاصل زانو تقویت میکنند، شامل مینی اسکوات، پرس پا و کشش پا میشوند. این تمرینات باید بدون درد انجام شوند و با خم شدن محدود زانو، به طوری که زاویه زانو بیش از 45 درجه نشود، انجام شوند.
همچنین، فعالیت حداقل راه رفتن باید روزانه انجام شود.
جراحی زانو
اگر درمانهای محافظه کار درد آرتروز را محدود نمیکنند یا برای جلوگیری از آسیب بیشتر کافی نیستند، ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشد، از قبیل ادغام مفصل یا جایگزینی مفصل.
- در طی عمل جراحی ادغام مفصل، پزشک انتهای دو استخوان را در مفصل حذف میکند و سپس انتهای آنها را به هم متصل میکند تا به یک واحد سفت و محکم تبدیل شوند.
- در طول جراحی جایگزین مفصل، پزشک مفصل آسیب دیده را حذف میکند و آن را با یک مفصل مصنوعی جایگزین میکند.