کیست بیکر یک بیماری دردناک است که ممکن است به صورت یک نوع ورم در ناحیه پشت زانو رخ دهد. این ورم زانو به دلیل تجمع مایع سینوویال (مایع مفصلی) درون یک کیسه کوچک به نام بورسا ایجاد می‌شود. اگر با اصطلاح بورسا آشنا نیستید، بورسا یک ساختار کیسه‌ای کوچک است که در سراسر بدن یافت می‌شود و به عنوان یک بالش بین استخوان‌ها، تاندون‌ها و عضلات عمل می‌کند. وقتی کیست بیکر یا ورم پشت زانو ایجاد می‌شود، مایع سینوویال که به طور طبیعی در کپسولی سفت و محکم قرار دارد و این کپسول مفصل زانو را احاطه می‌کند، در بورسا جمع شده و باعث برجستگی پشت زانو می‌شود. به دلیل اینکه کیست بیکر به طور دقیق در ناحیه پوپلیتئال (گودی در پشت مفصل زانو) رخ می‌دهد، این وضعیت گاهی به عنوان کیست رکبی یا کیست حفره پشت زانو نیز شناخته می‌شود.
علل
کیست بیکر زانو ممکن است به علت التهاب مفصل زانو ناشی از یکی از شرایط زیر باشد:
- نقرس: سطح اسید اوریک در خون افزایش می‌یابد تا سطح آن بیش از حد شود و باعث ایجاد بلورهای اورات در اطراف مفاصل شود. این رویداد باعث التهاب و درد شدید و نقرس می‌شود.
- هموفیلی: یک بیماری پزشکی ارثی است که در آن خون به درستی لخته نمی‌شود، که در نهایت منجر به خونریزی داخلی و آسیب‌های مفصلی می‌شود.
- لوپوس: یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت سالم و نرمال حمله می‌کند.
- استئوآرتریت: نوعی آرتروز ناشی از التهاب، شکستگی و از بین رفتن غضروف در مفاصل است ( غضروف در طول زمان از بین می‌رود).
- پسوریازیس: بعضی از بیماران نیز درد و التهاب را در مفاصل خود تجربه می‌کنند.
- آرتریت واکنشی: یک نوع آرتریت مزمن (طولانی مدت) همراه با التهاب مفاصل، التهاب چشم و التهاب دستگاه تناسلی، دستگاه ادراری و یا دستگاه گوارشی است.
- آرتروز روماتوئید: آرتروز روماتوئید نوعی آرتروز التهابی است.
- آرتریت سپتیک: التهاب مفصلی ناشی از عفونت باکتریایی
- جراحت: آسیب یا تروما به زانو، مانند پارگی غضروف، می‌تواند به کیست بیکر منجر شود، این علت در میان ورزشکاران رایج است.
علائم کیست بیکر زانو
ممکن است برخی از بیماران درد نداشته باشند و حتی ممکن است متوجه کیست خود نباشند. با این حال، علائم و نشانه‌های کیست بیکر زانو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تورم یا وجود یک توده در پشت زانو (علامت اصلی). در هنگام ایستادن و مقایسه یک زانو با زانوی دیگر، این علامت واضح‌تر است. این توده ممکن است مانند یک بالون پر شده از آب باشد.
- زانو درد
- قلب درد
- تجمع مایع در اطراف زانو
- صدا دادن زانو
- قفل کردن زانو
هر کسی که درد و تورم در پشت زانو را تجربه می‌کند، باید به پزشک مراجعه کند. انقباض پشت زانو ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر مانند آنوریسم یا تومور باشد.
چگونه کیست بیکر تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص کیست بیکر، بیمار نیاز به یک معاینه پزشکی حرفه‌ای دارد. در ادامه، روش‌هایی که پزشکان برای تشخیص کیست بیکر استفاده می‌کنند، توضیح داده شده است:
گرفتن سوابق پزشکی: این شامل جمع‌آوری اطلاعات مربوط به تاریخچه آسیب‌های قبلی زانو می‌شود. این اطلاعات می‌تواند به پزشک کمک کند تا درک دقیق‌تری از وضعیت بیمار داشته باشد.
اشعه ایکس: این روش به پزشک کمک می‌کند تا نمایشی از منطقه زانو بگیرد. در صورتی که آرتروز (بیماری ترمیم ناپذیر مفصل) در زانو وجود داشته باشد، اشعه ایکس می‌تواند اطلاعات مفیدی ارائه دهد. هرچند کیست بیکر نمی‌تواند مستقیماً توسط اشعه ایکس تشخیص داده شود، اما این روش به تشخیص علل محتمل کیست بیکر زانو کمک می‌کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این روش از امواج مغناطیسی استفاده می‌کند تا تصاویر دقیقی از منطقه زانو ارائه دهد. با استفاده از MRI، پزشک می‌تواند ساختار داخلی کیست بیکر و وضعیت آن را بررسی کند.
آزمایش اولتراسوند (سونوگرافی): این روش از امواج صوتی برای تولید تصاویر استفاده می‌کند. با انجام اولتراسوند، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا کیست بیکر حاوی مایع یا جامد است.
این روش‌ها، پزشک را در تشخیص کیست بیکر و درک بهتر وضعیت بیماری کمک می‌کنند. بر اساس نتایج معاینه و تصویربرداری، پزشک می‌تواند برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
درمان کیست بیکر زانو
در اغلب موارد، اگر یک علت اصلی پشت پرده وجود داشته باشد، پزشک علت را به جای خود کیست درمان می‌کند. به ویژه اگر تورم بزرگ و دردناک باشد، ممکن است نیاز به درمان بیشتر باشد. گزینه‌های درمان کیست بیکر در پشت زانو عبارتند از:
استراحت
بیمار باید به زانوی خود استراحت بدهد تا زانو بیشتر از این در اثر فشار وارده بر آن آسیب نبیند. به هر گونه دردی که بیمار به طور خاص در اطراف و یا پشت زانوی خود در هنگام خم کردن و کشیدن پا احساس می‌کند، توجه کنید. بیمار باید زانوی خود را تا آنجا که می‌تواند، حداقل به مدت یک یا دو روز استراحت دهد.
یخ
در اطراف کیست یخ بگذارید. بیمار باید در اسرع وقت روی آسیب زانو خود یخ بگذارد. سرد کردن با یخ کمک می‌کند تا تورم و التهاب در اطراف آسیب کاهش یابد، همچنین به کاهش برخی از دردها کمک می‌کند. یخ را هربار تنها تا 15 الی 20 دقیقه روی زانو بگذارید.
از یک فشرده سازی استفاده کنید
فشرده سازی کمک می‌کند تا تورم زانو آسیب دیده را کاهش دهید و همچنین به ثابت نگه داشتن زانو کمک می‌کند. باند الاستیک (بانداژ یخ)، آتل، زانوبند طبی و یا حتی یک قطعه لباس در اطراف عضو آسیب دیده بپیچید. آن را برای تثبیت زانو به اندازه کافی محکم ببندید، اما نه خیلی محکم که باعث قطع گردش خون شود.
بالا بردن پا
بالا بردن پا به کاهش تورم کیست بیکر در پشت زانو کمک می‌کند و این کار خون را به قلب بازمی‌گرداند. در حالی که بیمار دراز کشیده است، پاهای او را بالاتر از سطح قلب قرار دهید (یا به هر اندازه که برای بیمار امکان دارد پاهای خود را بدون درد بالا ببرد). اگر بیمار نمی‌تواند پای آسیب دیده را بالا ببرد، سعی کنید آن را حداقل به موازات زمین نگه دارید. همچنین هنگام خوابیدن سعی کنید بالش را در زیر پاهای بیمار قرار دهید تا آنها را بالا نگه دارید.
داروها
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) با داروهای ضد درد و داروهای ضد تب می‌توانند در درمان ورم پشت زانومفید باشند. ایبوپروفن (نوعی داروهای ضد عفونی رایج) یک NSAID است.
تزریق کورتون
تزریق کورتیکواستروئید (کورتون) به کیست برای بیماران مبتلا به کیست بیکر زانو ناشی از استئوآرتریت می‌تواند التهاب و درد را کاهش دهد، اما خطر عود را کاهش نمی‌دهد. پزشک همچنین ممکن است از یک دستگاه سونوگرافی برای مشاهده کیست استفاده کند و سوزن را هدایت کند.
پی آر پی
درمان به روش پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، از طریق استفاده از التهاب کنترل شده، باعث بهبودی علت کیست بیکر در پشت زانو(اختلال مفصلی) می‌شود. درمان به روش پلاسمای غنی از پلاکت نوعی روش تزریق است كه رباط‌های ضعیف، تقویت و بازگرداندن آنها به حالت طبیعی را هدف قرار می‌دهد.
فیزیوتراپی
در جلسه فیزیوتراپی پزشک ممکن است برخی از تمرینات ورزشی ملایم را برای عضلات زانو پیشنهاد کند که بر کیست بیکر زانو تاثیر می‌گذارد. این تمرین‌ها می‌تواند به کاهش علائم و همچنین حفظ عملکرد زانو کمک کند.
تحریک الکتریکی عصب
تحریک الکتریکی عصبی پوستی (TENS) به عنوان یک استراتژی درمان برای درد کیست زانو استفاده می‌شود. واحد TENS دستگاهی است که سیگنال‌های الکتریکی را به سمت درد می‌فرستد و به کنترل آن درد کمک می‌کند.
ورزش
بیمار باید تمرینات بدون درد انعطاف پذیری و تقویتی را برای کمک به بازسازی زانو و حفظ فعالیت مفاصل و عضلات انجام دهد. این کار به جلوگیری از ضعف در آینده و یا سفت کردن مفاصل و عضلات اطراف آن کمک می‌کند. بیمار باید روی عضلات چهار سر، همسترینگ، باسن و ماهیچه‌های ساق پا تمرکز کند. یک ورزش برای کمک به بازسازی زانو آسیب دیده:
انجام حرکات ایستاده کشش همسترینگ
برای یافتن چهارپایه‌ای با ارتفاع حدود 5/1 فوت (50 سانتیمتر)، می‌توانید از اشیاءی مانند صندلی، صندلی مدرسه، میز یا جعبه استفاده کنید. پای آسیب‌دیده خود را با زانوی کمی خم به این چهارپایه قرار دهید. سپس به طرف جلو خم شده و پشت خود را صاف نگه دارید. در این موقعیت، تلاش کنید حدود 30 ثانیه بمانید.
- این تمرین را سه بار در روز و همچنین قبل و بعد از تمرینات دیگر انجام دهید. اگر بیمار هیچ کشش زیادی احساس نکرد، می‌توانید همزمان با خم شدن به جلو، کمی خود را به سمت پایی که کشیده شده است بکشید.
- این تمرین می‌تواند به تقویت عضلات پشتی و کمری کمک کند و در بهبود استحکام و پشتیبانی زانو موثر باشد. همچنین، دوره‌های تکرار این تمرین را می‌توان با توصیه و راهنمایی پزشک یا متخصص فیزیوتراپی تنظیم کرد.
تخلیه کیست
همچنین پزشک می‌تواند مایع داخل کیست را تخلیه کند. اگر بیمار دارای کیست ثانویه (تجمع مایع از جلو و عقب زانو) باشد، پزشک همچنین ممکن است مایع را از جلو یا بغل زانو نیز تخلیه کند. این کار منجر به راحتی بیشتر از طریق کاهش درد و تورم و ایجاد امکان حرکت دادن آزادانه زانو برای بیمار می‌شود.
جراحی
اگر آسیب شدید مفصلی زانو وجود داشته باشد ( شاید به علت آسیب جسمی و یا شرایطی دیگر) ممکن است لازم باشد کیست به روش جراحی برداشته شود و مفصل ترمیم شود. جراح با استفاده از یک آرتروسکوپ ( یک لوله فیبر نوری قابل انعطاف و ظریف) که از طریق یک برش کوچک وارد مفصل می‌شود، مشکل داخل مفصل را بررسی و درمان می‌کند.
