احتمالاً حداقل یکبار در طول زندگی، شما تجربه کرده‌اید که در حین پیاده‌روی یا صعود پله، زانویتان ناگهان خم می‌شود. این پدیده معمولاً به نام نرم شدن زانو یا قفل شدن زانو شناخته می‌شود. بسیاری از پزشکان باور دارند که این واکنش، یک مکانیزم دفاعی است که بدن شما برای حفاظت از مفصل زانو در برابر آسیب به کار می‌برد. با این حال، اگر شما این مشکل را به طور مکرر یا همراه با قفل شدن زانو تجربه می‌کنید، ممکن است مسئله‌ای جدی‌تر مانند آسیب جدی به رباط صلیبی قدامی یا بیماری مفصلی دژنراتیو مانند آرتروز وجود داشته باشد. پزشک عموماً با استفاده از مجموعه‌ای از آزمون‌های حرکتی، بررسی دستی و آزمون‌های تصویربرداری مانند آلتراسوند، علت خم شدن زانو را تشخیص می‌دهد. پس از تشخیص علت خالی شدن زانو، می‌توانند برنامه درمانی مناسب را برای شما تدوین کنند.
دلیل سست شدن زانو چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارد که چرا زانوی فرد ممکن است به‌طور مرتب دچار سستی شود. شایع‌ترین دلایل آسیب حاد مانند مینیسک زانو، پارگی رباط صلیبی یا التهاب مزمن و آسیب غضروف در مفصل زانو هستند.
متأسفانه، روش زندگی بیمار و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد، به افزایش این مشکل کمک می‌کند. اگر بیمار در ورزش‌هایی با فشار زیاد مانند دویدن یا اسکی فعالیت داشته باشد، ممکن است بارها و بارها زانوهای خود را تحمل کند یا به آن‌ها آسیب برساند که می‌تواند باعث آسیب رساندن به رباط‌ها و مینیسکوس‌ها شود. در طول زمان، این آسیب‌ها باعث سایش و التهاب مفصل زانو می‌شوند. علاوه بر آسیب‌های بافت نرم، آسیب‌هایی در استخوان‌ها نیز ممکن است ایجاد شود، و باعث شکل‌گیری خارهای استخوانی شده و سپس در اطراف مفصل نفوذ کنند که می‌تواند به خم شدن زانو منجر شود.
علائم خم شدن زانو
علائم خالی کردن زانو احساس گرفتگی مفصل زانو است به شکلی که حرکت غیرممکن می‌شود. این اتفاق به‌طور خاص تحمل وزن بر روی مفصل زانوی آسیب‌دیده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و فرد نمی‌تواند وزن روی زانوی متورم را تحمل کند.
پزشکان چگونه این بیماری را تشخیص می‌دهند؟
معاینه فیزیکی کامل و تصویربرداری باعث تعیین علل دقیق سستی زانو می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد تا پیشنهاد درمان ارائه دهد.
آیا خالی شدن زانو قابل‌درمان است؟
درمان سستی زانو بستگی به‌شدت آسیب زانو دارد. گزینه‌های درمان عبارتند از:
درمان اولیه در خانه
گاهی درمان‌های محتاطانه مانند استراحت، یخ گذاری، فشرده‌سازی و بالا نگه‌داشتن زانو برای از بین بردن سستی زانو کافی است و به آسیب زمان می‌دهد تا خودش را درمان کند.
استفاده از بریس و عصا
استفاده از زانوبند یکی از روش‌های کمک به بیمارانی است که دچار عارضه خالی کردن زانو می‌شوند. بریس با حفظ مفصل زانو از آسیب دیدن بیشتر این ناحیه جلوگیری می‌کند و به روند بهبود بیمار کمک شایانی می‌کند. استفاده از عصا هم مخصوصاً برای سالمندان برای جلوگیری از زمین خوردن بیمار هنگام سست شدن زانو توصیه می‌شود
دارو
بسیاری از داروهای مسکن یا کرم‌های بی‌حسی توسط پزشک تجویز می‌شوند تا لرزش زانو و عوارض آن از بین برود. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی در مراحل اولیه آسیب تجویز می‌شوند. در موارد شدید که مناطق متعدد مفصل را شامل می‌شوند، آرامش‌بخش عضله یا استروئیدهای خوراکی می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.
تزریق ژل و کورتون در زانو
تزریق ژل و کورتون در زانو یکی از راه‌های درمان خالی کردن زانو است که در اکثر موارد برای کسانی تجویز می‌شود که علت سست شدن ناگهانی زانویشان ، آرتروز زانوست. این روش به بازسازی مفصل زانو کمک می‌کند و تا حد زیادی این مشکل را رفع می‌کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های کم‌خطر و مطمئن برای درمان و توانبخشی بیمارانی است که دچار سست شدن ناگهانی زانو می‌شوند. دکتر با کمک گرفتن از روش‌هایی مانند ورزش، عضلات اطراف زانو را تقویت می‌کند و از آسیب دیدن مجدد آن‌ها پیشگیری می‌کند. در جلسات فیزیوتراپی ورزش‌هایی به بیمار آموزش داده می‌شود که به تقویت و کشش عضلات نگهدارنده زانو یا عضلات اصلی کمک می‌کند
ورزش‌های کاهنده خم شدن زانو
برای درمان و جلوگیری از سستی زانو، بیمار می‌تواند تمرینات ورزشی خاصی را انجام دهد. تقویت عضلات و رباط‌های زانو می‌تواند پایداری مفصل را بهبود بخشد. در این تمرین‌ها باید تمرکز بر روی عضلات ران، پشت ران، باسن و ساق‌ها باشد. در زیر، فهرستی از تمریناتی برای تقویت زانو آمده است:
- دراز بکشید و پشت را به زمین نزدیک کنید. سپس عضلات ران را فشار دهید و زانوها را به سمت زمین ببرید. این حالت را برای چند ثانیه نگه دارید و سپس آهسته رها کنید. می‌توانید یک حوله را زیر زانو قرار دهید تا به عنوان نقطه استناد کمک کند.
- عضلات کمر و باسن را فشار دهید و آن را برای چند ثانیه نگه دارید.
- دراز بکشید و زانوها را صاف کنید تا روی زمین قرار بگیرند. سپس انگشتان پا را به سمت بدن خم کنید تا کشش در ساق پا را احساس کنید.
- روی پشت دراز بکشید و یک بالشتی زیر زانو قرار دهید. سپس پا را بلند کنید و زانو را در حالی که روی بالش است، به سمت سینه بکشید. این حالت را برای چند ثانیه نگه دارید و سپس آزاد کنید.
- روی شکم دراز بکشید و زانوها را خم کنید. پاشنه‌ها را به سمت باسن بکشید، سپس آن را صاف کنید و در این حالت را برای چند ثانیه نگه دارید.
- روی صندلی بنشینید و پاشنه‌های خود را روی زمین قرار دهید. سپس پا را بلند کنید و زانو را صاف کنید، این حالت را برای چند ثانیه نگه دارید و سپس پا را به آرامی پایین بیاورید.
جراحی
در برخی موارد شدید، اگر درمان‌های غیرتهاجمی در حل مشکل کارساز نباشد ممکن است جراحی ضروری باشد. سستی زانوی مداوم ممکن است با جراحی و برداشت مفصل و استخوان آسیب‌دیده یا جایگزینی زانو بهبود یابد.
