درد زانو یک شکایت رایج است که در افراد در سنین مختلف ایجاد می‌شود. این درد ممکن است ناشی از آسیب‌هایی مانند پارگی رباط یا خراشیدگی غضروف باشد. مشکلات پزشکی مانند آرتروز، نقرس و عفونت هم می‌توانند عامل ایجاد درد زانو باشند. شروع ناگهانی درد یا آسیب حاد معمولاً ناشی از پیچ‌خوردگی یا ضربه شدید است و احتمالاً به جراحی رباط، تاندون یا غضروف منجر می‌شود. همچنین، دردی که به تدریج آغاز می‌شود ممکن است روی جلو (قدامی)، عقب (خلفی)، داخل یا خارج زانو تأثیر بگذارد.
علل زانو درد
زانو درد ممکن است به علل زیر ایجاد شود.
آسیب
آسیب ممکن است باعث زانو درد شود. علل مربوط به آسیب عبارتند از:
- آسیب به ساختار زانو ازجمله استخوان، غضروف، لیگامان، تاندون‌ها و ماهیچه‌ها
- بورسیت که التهاب کیسه‌های پر از مایعی است که از زانو محافظت می‌کنند.
آرتروز
آرتروز می‌تواند به‌زانو درد منجر شود. علل مرتبط با آرتروز عبارتند از:
- ساییدگی مفصل
- روماتیسم مفصلی
- نقرس
- آرتریت سپتیک (عفونت زانو)
علل دیگر زانو درد
سایر علل زانو درد عبارتند از:
- سندرم درد پاتلوفمورال: درد در اطراف کاسه زانو كه به انتهاي استخوان ران کشیده می‌شود.
- درد ناشی از کمر یا ستون فقرات
علائم زانو درد
موقعیت و شدت زانو درد ممکن است بسته به علت مشکل متفاوت باشد. علائم و نشانه‌هایی که گاهی همراه زانو درد دیده می‌شوند عبارتند از:
- تورم و سفتی
- قرمزی و حساسیت به لمس
- ضعف یا بی‌ثباتی
- صدا دادن زانو
- عدم توانایی کامل زانو
عوامل خطر
فرد بیشتر درخطر زانو درد قرار می‌گیرد اگر او:
- اضافه‌وزن دارد
- دارای عضلات ساق پای ضعیف یا خشک است
- انجام ورزش‌های خاص به‌عنوان مثال اسکی و بسکتبال
- قبلاً زانویش صدمه‌دیده است
- دارای پاهای ناصاف یا مشکلات دیگر است.
زمان مراجعه به پزشک
- نمی‌تواند وزن خود را روی زانو تحمل کند
- دارای تورم زانوی مشخص است
- نمی‌تواند زانوی خود را کاملاً صاف کند
- دچار بدفرمی آشکار در پاها يا زانو است
- علاوه بر قرمزی، و تورم درد در زانو تب نیز وجود دارد
- احساس می‌کند زانویش ناپایدار است یا زانویش “بیرون می‌زند”
تشخیص زانودرد
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های زیر را تجویز کند:
- اشعه ایکس: این آزمایش تصاویری از ساختار زانو ایجاد می‌کند و می‌تواند به شناسایی شکستگی‌ها، شکل و سایز مفاصل و وجود آسیب در استخوان‌ها کمک کند.
- سی‌تی‌اسکن (CT Scan): این فناوری تصاویر مقطعی دقیق‌تری از زانو ایجاد می‌کند و می‌تواند در تشخیص دقیق‌تر آسیب‌های استخوانی، غضروفی و بافت‌های نرم مفصل زانو مفید باشد.
- سونوگرافی: این آزمایش از طریق امواج صوتی تصاویری در مورد ساختارهای داخلی زانو ایجاد می‌کند. سونوگرافی معمولاً برای بررسی وضعیت رباط‌ها، تاندون‌ها و حجم مایع در مفصل زانو استفاده می‌شود.
- ام آر آی (MRI): این آزمایش با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تصاویر با کیفیت بالا از ساختارهای داخلی زانو ایجاد می‌کند. MRI می‌تواند در تشخیص آسیب‌ها، التهاب‌ها، ترمیم بافت و بیماری‌های مفصلی مفید باشد.
اگر پزشک مشکوک به عفونت و نقرس باشد، احتمالاً بیمار نیاز به آزمایش خون و گاهی آرتروسنتز دارد. آرتروسنتز یک روش است که در آن مقدار کمی مایع از داخل مفصل زانو با سوزن برداشت می‌شود و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند در تشخیص عفونت‌ها و بررسی وضعیت مایع مفصلی مفید باشد.
درمان زانو درد
گزینه‌های درمان زانو درد عبارتند از:
استراحت
برای مدتی از فعالیت‌های روزمره اجتناب کنید تا کشش مکرر زانو کاهش یابد، زمان کافی برای درمان به زانو داده شود و از آسیب بیشتر جلوگیری شود. یک یا دو روز استراحت ممکن است برای درمان آسیب جزئی کافی باشد. آسیب شدیدتر احتمالاً به زمان بهبودی بیشتر نیاز دارد. برای کمک به کاهش تورم سعی کنید زانوی آسیب‌دیده را روی بالش بگذارید.
سرد کردن
یخ درد و التهاب را کاهش می‌دهد. کیسه‌ی یخ‌زده مؤثر است زیرا تمام زانو را پوشش می‌دهد. بیمار همچنین می‌تواند بسته یخ را در حوله‌ای بپیچد تا از پوست خود محافظت کنید. اگرچه یخ درمانی عموماً ایمن و مؤثر است از یخ به مدت بیش از 20 دقیقه در یک‌زمان استفاده نکنید زیرا خطر آسیب به اعصاب و پوست وجود دارد.
فشرده‌سازی
فشرده‌سازی باعث جلوگیری از ایجاد مایع در بافت‌های آسیب‌دیده و حفظ هماهنگی و پایداری زانو می‌شود. به دنبال باند فشرده‌سازی باشید که سبک و نازک است. این باند باید بدون تداخل در گردش خون به‌اندازه کافی از زانو حمایت کند.
داروها
پزشک ممکن است داروهایی برای کمک به کاهش زانو درد و درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند روماتیسم زانو یا نقرس تجویز کند. داروهای مسکن مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است به کاهش زانو درد کمک کنند. بعضی از افراد با استفاده از کرم‌هایی مانند لیدوکایین یا کپسایسین زانو درد را از بین می‌برند.
زانوبند
زانوبند می‌تواند کمک کند تا فشار از روی زانو که بیشتر تحت تأثیر آرتروز است برداشته شود. در شرایط خاص، انواع مختلف زانوبندها می‌توانند برای محافظت و حمایت از مفصل زانو استفاده شوند.
کورتیکواستروئیدها
تزریق داروی کورتیکواسترویید به مفصل زانوی بیمار ممکن است به کاهش نشانه‌های بیماری آرتروز کمک کند و برای چندین ماه باعث تسکین درد شود. این تزریق‌ها در همه موارد مؤثر نیستند.
فیزیوتراپی
پزشک با فیزیوتراپی می‌تواند بهترین تمرینات و برنامه‌های فردی را برای رفع درد زانو ارائه دهد. تقویت عضلات زانو بیمار باعث می‌شود که زانو پایدارتر شود. تمرینات احتمالاً بر روی عضلات در جلوی ران و عضلات پشت ران تمرکز می‌کند. اصلاح الگوهاي حرکتي در حين ورزش يا فعالیت نیز مؤثر است. تمرینات برای بهبود تعادل بیمار نیز مهم هستند.
پلاسما غنی از پلاکت
پی آر پی حاوی غلظت بسیاری از عوامل مختلف رشد است که به نظر می‌رسد باعث کاهش التهاب و بهبود درد زانو می‌شود. این نوع تزریق‌ها در افراد جوان و افراد مبتلابه آرتروز خفیف بهتر عمل می‌کنند.
طب سوزنی
تحقیقات نشان می‌دهد که طب سوزنی ممکن است به کاهش زانو درد ناشی از آرتروز کمک کند. طب سوزی شامل قرار دادن سوزن‌های نازک در پوست بیمار در مکان‌های خاص بدن است.
ماساژ
ماساژ زانو باعث می‌شود که خون و اکسیژن به مفصل برسند و باعث می‌شود که زانوی بیمار خود را به‌خوبی بهبود بخشد. ماساژ زانو همچنین به زانو کمک می‌کند تا آرام شود و فشار عصبی را که باعث درد بیمار می‌شود کاهش دهد.
تحریک عضلانی پوستی (TENS)
تحریک عضلانی پوستی(TENS) شکلی از تحریک الکتریکی است که سال‌ها به‌عنوان روش فیزیوتراپی برای کمک به بیماران در کنترل زانو درد مورد استفاده قرار گرفته است.
مگنت تراپی
مگنت تراپی می‌تواند به‌عنوان درمان بدون داروی و غیرتهاجمی برای درد و تورم زانو مورد استفاده قرار گیرد که برای بسیاری از افراد به‌خصوص برای مشکلاتی مانند آرتروز مفید است. مگنت تراپی به نظر می‌رسد با ترکیبی از روش‌ها باعث افزایش جریان خون، کاهش درد و بهبودی کلی می‌شود.
شاک ویو درمانی
شاک ویو درمانی گزینه‌ی درمانی مؤثر برای درد آرتروز زانو است و هیچ سوزن یا دارویی وجود ندارد. امواج رادیویی، که درواقع روندهای میکرو صوتی هستند، بر روی سیستم اسکلتی عضلانی و زانو تأثیر می‌گذارند و باعث از بین رفتن انتقال‌دهنده‌های عصبی درد بدن و فعال‌سازی سلول‌های بنیادی می‌شود.
آر اف
آر اف جایگزین بسیار مؤثر درمانی برای جراحی است و می‌تواند قبل یا بعد از جراحی زانو انجام شود و ممکن است به بیماران کمک کند تا از جراحی‌های تهاجمی اجتناب کنند. در این روش انتقال سیگنال‌های عصبی به زانو مسدود و موجب کاهش درد و بازگشت عملکرد زانو می‌شود.
ورزش
ورزش‌ها می‌توانند در رفع درد زانو مؤثر باشند. به عنوان مثال، انجام فعالیت‌های ایروبیک در آب می‌تواند بهبود درد مفاصل زانو را به دنبال داشته باشد. این نوع تمرینات، به ویژه زمانی که بدون فشار و کشش زیاد روی زانو انجام می‌شوند، بسیار مفید هستند. همچنین، تمریناتی برای تقویت عضلات پائین‌تنه می‌تواند به محافظت از مفصل زانو کمک کند. این عضلات، که به طور معمول به عنوان عضلات چهارسری شناخته می‌شوند و در جلو و جانب ران قرار دارند، می‌توانند به تثبیت و استحکام زانو کمک کنند.
یکی دیگر از تمرینات که به تقویت عضلات زانو و ایجاد ثبات آن کمک می‌کند، بلند کردن پای کشیده در حالت نشسته یا دراز کشیده است. این تمرین، به تقویت عضلات مورد نیاز برای حفظ تعادل و ثبات زانو کمک می‌کند.
مهم است به یاد داشته باشید که قبل از شروع هرگونه برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید. آنها می‌توانند برنامه‌ای مناسب برای شما تعیین کنند و نکاتی درباره نحوه انجام تمرینات و جلوگیری از تکرار درد زانو ارائه دهند. همچنین، در صورت بروز درد شدید یا مزمن در زانو، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
جراحی
جراحی زانو از عمل جراحی آرتروسکوپی زانو تا تعویض کامل زانو متفاوت است. اگر بیمار آسیبی ببیند که نیاز به عمل جراحی داشته باشد بلافاصله لازم نیست که عمل انجام شود. قبل از تصمیم‌گیری، جوانب مثبت و منفی هر دو نوع جراحی را بر اساس آنچه برای بیمار مهم است، در نظر بگیرید.
